Ciąża to okres wielu zmian zachodzących w ciele kobiety, również w obrębie jamy ustnej. Przyszłe mamy borykają się najczęściej ze stanami zapalnymi dziąseł, które mogą pojawić się już w drugim miesiącu ciąży i trwać aż do ósmego. Nudności i wymioty z kolei, mogą powodować uszkodzenie szkliwa. Osłabione szkliwo w połączeniu z nocnym podjadaniem zwiększają znacząco ryzyko powstania próchnicy.
Zdrowie matki ma znaczący wpływ na zdrowie dziecka, dlatego tak ważne jest szczególne dbanie o higienę jamy ustnej w tym wyjątkowym okresie.
Zalecenia dotyczące higieny jamy ustnej
- Leczenie chorób zębów, w tym aktywnych ognisk próchnicowych
Zębopochodne ogniska zakażenia mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu, poronienia lub uszkodzenia płodu.
Leczenie stomatologiczne może być przeprowadzane w całym okresie ciąży, jednak zalecany jest czas między 14 a 20 tygodniem ciąży. Leczenie może i powinno być bezbolesne i warto pamiętać, że istnieją znieczulenia, które można bezpiecznie podawać kobietom w ciąży. Możliwe jest leczenie zachowawcze, kanałowe oraz chirurgiczne. W przypadku leczenia kanałowego długość kanałów mierzy się endometrem i wypełnia je lekarstwem. Po rozwiązaniu, długość kanałów można skontrolować radiologicznie i zakończyć leczenie.
Nieleczony proces zapalny może być większym zagrożeniem dla przyszłej matki niż prawidłowo przeprowadzony zabieg chirurgiczny. Warto wiedzieć, że zębopochodne ogniska zakażenia mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu, poronienia lub uszkodzenia płodu.
- Wizyty kontrolne
Pamiętaj, że możesz zakazić swoje dziecko bakteriami próchnicotwórczymi np. oblizując smoczek.
Nawet w przypadku, gdy nie zauważamy problemów w obrębie jamy ustnej, ważne jest zgłaszanie się na wizyty kontrolne w każdym trymestrze. Zalecam również aby po rozwiązaniu odwiedzać dentystę w półrocznych odstępach czasu wraz z dzieckiem. Uzyskasz informacje jak prawidłowo dbać o higienę jamy ustnej swojego maleństwa jeszcze przed pojawieniem się pierwszego ząbka. Pamiętaj, że możesz zakazić swoje dziecko bakteriami próchnicotwórczymi np. oblizując smoczek.
- Szczotkowanie zębów
Zalecenia co do szczotkowania zębów są takie same jak w życiu codziennym, czyli przynajmniej 2 razy dziennie, pastą z fluorem lub ze środkami o zbliżonym działaniu. Jeśli podjadasz w nocy, niestety konieczne jest ponowne umycie zębów.
W sytuacji wystąpienia wymiotów, wskazane jest przepłukiwanie jamy ustnej wodą i odroczenie mycia zębów o około pół godziny, aby zminimalizować ryzyko erozji szkliwa.
- Nitkowanie nicią dentystyczną
Codzienne oczyszczanie powierzchni stycznych nitką dentystyczną jest bardzo ważne dla utrzymania zdrowia jamy ustnej. Urwij długi odcinek nitki, aby do każdej przestrzeni międzyzębowej używać jego czystej części. Dzięki temu unikniesz przenoszenia bakterii i resztek pokarmu.
- Oczyszczanie języka
Często pomijana czynność, która w łatwy sposób znacząco podnosi higienę jamy ustnej. Polecam skrobaczkę firmy Curaprox, o której pisałam również w artykule „A jaką szczoteczkę Pani poleca?„. Efektywnie usuwa nalot z języka i jest łatwa w czyszczeniu.
- Płukanie jamy ustnej
W pierwszym trymestrze ciąży zaleca się płukanie jamy ustnej zwykłymi płukankami bezalkoholowymi. W drugim i trzecim trymestrze, w związku ze zmianami zachodzącymi w jamie ustnej, zaleca się stosowanie płukanek z chlorheksydyną (stężenie 0,12%). Podczas stosowania środków z chlorheksydyną należy dokładnie zapoznać się z ulotką produktu i stosować go ściśle według zaleceń. Zbyt długie stosowanie środków z tym związkiem może powodować m.in. przebarwienia zębów.
W przypadku gdy występują nudności, wymioty lub refluks żołądkowo–przełykowy, przepłucz jamę ustną wodą lub roztworem sody oczyszczonej, która pomoże zneutralizować kwas żołądkowy (łyżeczka sody na szklankę przegotowanej, schłodzonej wody).
Zalecenia dietetyczne
Pamiętaj, że zrównoważona dieta warunkuje właściwe formowanie i mineralizowanie zębów oraz wpływa na kształtowanie przyszłych nawyków żywieniowych dziecka.
Podczas ciąży zalecana jest dieta bogata w białko, wapń, fosfor, fluor i witaminy (A, C i D) pełniące rolę w prawidłowym rozwoju zawiązków zębów i ich mineralizacji. Należy ograniczyć spożycie węglowodanów (cukrów) oraz unikać podjadania między posiłkami i w nocy, ponieważ prowadzi to do ciągłego odkładnia płytki nazębnej i spadku pH w jamie ustnej.
Pamiętaj, że zrównoważona dieta warunkuje właściwe formowanie i mineralizowanie zębów oraz wpływa na kształtowanie przyszłych nawyków żywieniowych dziecka.
Podsumowanie
Ciąża to szczególny i delikatny okres zarówno dla matki jak i dla jej nienarodzonego dziecka. Nie jest ona jednak przeciwwskazaniem do podjęcia lub kontynuacji leczenia stomatologicznego.
Jeśli planujesz zajść w ciążę, udaj się do swojego stomatologa, aby zbadać i wyleczyć zęby przed tym wyjątkowym czasem.
Bibliografia:
- Barczak K., Wojtarowicz R.: Leczenie stomatologiczne kobiet w ciąży-prawdy i mity,MS,2007,5,28-30
- Pawlik A.: Wpływ hormonów kobiecych na stan tkanek jamy ustnej w różnych etapach życia kobiety, As Stomatologii,2007,3,16-20
- Kos J. i wsp.: Dziecko, kobieta ciężarna i chory z grupy ryzyka podczas wizyty w gabinecie dentystycznym,MS,2011,03,44-47
- Dubielecka M., Rusyan E.: Zasady stomatologicznego postępowania profilaktyczno-leczniczego u kobiet w ciąży,Asystentka i higienistka stomatologiczna,2006,01,31-34
- McDowell A., Obersztyn I.: Czy twoja pacjentka jest w ciąży? Postępowanie diagnostyczno- terapeutyczne u przyszłych matek,2010,03,44-48
- Czekańska A. i wsp.: Chirurgiczne leczenie stomatologiczne kobiet w ciąży i w okresie laktacji,2009,12,16-24
